Fevralın 19-da “İki dəfə Sovet İttifaqı Qəhrəmanı, qvardiya general-mayoru Həzi Aslanov adına Böyük Qələbə Varislərinin Birliyi” veteran təşkilatı tərəfindən Moskvada 95-ci Qvardiya atıcı diviziyası, 1566 saylı Marinsk məktəbində Stalinqrad döyüşü qəhrəmanlarının xatirəsinə və 3-cü Qvardiya Stalinqrad Mexanikləşdirilmiş Tank Korpusunda Qələbənin 81-ci ildönümünə və Vətən Müdafiəçiləri Gününə həsr olunmuş tədbir keçirilib.
Ümumi Böyük Qələbədən qürur rus və Azərbaycan xalqlarını birləşdirir. Əzi Aslanovun, Balaoğlan Abbasovun və digər qanlı döyüşlərin qəhrəmanlarının adları Rusiya və Azərbaycan tarixinə qızıl hərflərlə yazılıb.
Sovet qoşunlarının inadkar müqaviməti ilə qarşılaşan, ittifaq dövlətinin ürəyi olan Moskvanı tez bir zamanda fəth etmək cəhdinin uğursuzluğa düçar olduğunu anlayan Hitler diqqətini ölkənin cənubuna çevirdi. Nasistlərin məqsədi sovet sənayesini sarsıtmaq idi, bunun üçün alman qoşunlarına Azərbaycandakı neft yataqlarını və yanacağın ölkənin Avropa hissəsinə, Volqaya çatdırıldığı əsas nəqliyyat arteriyasını ələ keçirməli idi.
Lakin 1942-ci il iyulun 17-də bəşər tarixində ən böyük quru döyüşünün başladığı Stalinqradın müdafiəçiləri bu planların reallaşmasının qarşısını aldılar. Əgər hər şey düşmənin planlaşdırdığı kimi getsəydi və Azərbaycan ölkənin demək olar ki, bütün neft və yanacaq sənayesinin cəmləşdiyi almanların əlinə keçsəydi, o zaman müharibənin sonrakı gedişatının necə olacağını söyləmək belə çətindir.
Şəhər uğrunda döyüşlər 200 gün davam etdi. Böyük itkilər və inanılmaz şücaətlər bahasına birlik dövlətinin qardaş xalqları faşist qoşunlarını dəf etdilər və II Dünya Müharibəsinin gedişatını tamamilə dəyişdirdilər. Həmin qələbənin sonrakı tarixə təsirini qiymətləndirmək çətindir, çünki məhz Stalinqraddan sonra Qırmızı Ordu təşəbbüsü öz əlinə keçirdi, bir çox ölkələrdə faşist rejimlər sarsıldı və o vaxta qədər neytrallığını qoruyan ölkələr nəhayət Almaniyanı işğalçı kimi tanımaq qərarına gəldilər.
Bizi o hadisələrdən 73 il ayır, amma tarixin dərsləri hələ də yadda qalıb. Əsas odur ki, işğalçıları yalnız birlikdə azad edən xalq qovub çıxara bildi. Stalinqrad döyüşlərində döyüşçülər bir-birlərinin milliyyətini soruşmadılar. Buna görə də qələbə tarixi təkcə Rusiyada deyil, yaddaqalan tarixə çevrilib. Azərbaycan da öz qəhrəmanlarını şərəfləndirir. Arxa cəbhədə inanılmaz zəhmətlə çalışanları nəzərə almasaq, Böyük Vətən Müharibəsində hər beşinci azərbaycanlı iştirak edib.
“İki dəfə Sovet İttifaqı Qəhrəmanı, qvardiya general-mayoru Həzi Aslanov adına Böyük Qələbə Varislərinin Birliyi” veteran təşkilatının sədri Əli Kazımov çıxışında qeyd etdi: “Bakının hər neft zavodunda “Hər quyuda Stalinqradımızdır!” şüarı vardı. Azərbaycan sakinləri müdafiə fonduna 17 milyon dəyərində şəxsi əmanət veriblər və bu pulla tank kolonu və aviasiya eskadrilyası tikilib.
Stalinqradın müdafiəsinə görə 500 nəfərə yaxın azərbaycanlı mükafatlara layiq görülüb. Odlar Yurdundan olan bir çox qəhrəmanların adı bu gün bütün dünyada tanınır”.
Tədbirdə Moskva şəhər Qərb İnzibati Dairəsi Azərbaycanlılarının Milli Mədəni Muxtariyyəti təşkilatının sədr müavini Moskva İrina Silina, Azərbaycanın Rusiyadakı səfirinin müşaviri Zaur Paşayev, Rusiya Liberal Demokrat Partiyasının Moskva bölməsinin sədri Anisimov Yeqor İqoreviç, İkinci Dünya Müharibəsi veteranları Roxlina Mariya Mixaylovna, Ryazantsev , Lytkin İvan Petroviç, Pronin Vasili Gavriloviç, Rıxlov Fedor Fedoroviç, Kornışev Valentin Sergeyeviç, Moskva vilayəti Azərbaycanlılarının regional milli-mədəni muxtariyyətinin sədri Elşən İbrahimov, Moskva Vilayət Dumasının deputatı Nikitas Tatyana Evdokimovna, veteranların və ictimai təşkilatların nümayəndələri, Moskva və Moskva vilayətinin Azərbaycan diasporunun fəalları iştirak ediblər.
Tədbirdə çıxış edənlər sağ qalanları, gecələr partlayan bombanın səsini bu günə qədər aydın eşidənləri, adları qranit abidələrdə və obelisklərdə əbədiləşdirilənlərin hamısını yad edib, onlara ehtiramlarını bildiriblər.
İlham Tağıyev
Moskva şəhər Qərb İnzibati Dairəsi Azərbaycanlılarının Milli Mədəni Muxtariyyəti təşkilatının mətbuat xidmətinin rəhbəri